Een tas, locatie en het juiste moment: zo verloopt een evacuatie als die in Soedan | Buitenland

Door de plotse strijd in Soedan zijn naar schatting al een paar duizend buitenlanders uit het land geëvacueerd. Vaak door buitenlandse overheden, soms door bedrijven die hierin gespecialiseerd zijn. In beide gevallen een riskante operatie. Want hoe haal je mensen op uit een oorlogsgebied?
“We bekijken alle risico’s en brengen ze in kaart. We drukken de veiligheid in zones uit: van groen naar rood”, zegt Daan Brink tegen NU.nl. Hij is oud-officier van het Korps Commandotroepen en werkt nu voor Proximities. Dat is een bedrijf dat zich bezighoudt met de veiligheid van werknemers van bedrijven die zich in het buitenland vestigen.
De situatie in Soedan was al langere tijd onzeker. “Daarom maken we vooraf al evacuatieplannen. Een rugzak met de belangrijkste spullen van elke evacué moet klaarstaan”, zegt Brink. Inmiddels kleurt het land rood.
Ontvang meldingen bij nieuws uit Soedan
Wachten op het juiste moment
Na een grondige veiligheidscheck wordt er een veilige route uitgestippeld. Tegelijkertijd wordt een visum geregeld voor wie dat nodig heeft. Want als je als buitenlander de juiste papieren hebt om in Soedan te werken, betekent dat nog niet dat je de juiste papieren hebt om binnengelaten te worden in bijvoorbeeld een naastgelegen veilig buurland.
Dan is het wachten op het juiste moment om te evacueren. Dat kan namelijk niet altijd meteen. Brink zag het vorige week nog niet zitten, want volgens hem was de kans op ongeregeldheden aan het eind van de ramadan groter. Ook de Nederlandse overheid vond het vorige week vrijdag nog te gevaarlijk. Wel had Defensie vliegtuigen klaargezet in Jordanië om een evacuatie snel te kunnen opstarten.
Met de auto naar een boot en weer een andere boot
“Zodra we een ‘go’ geven, komt het evacuatievervoer naar de afgesproken locatie toe”, zegt Brink. Volgens hem was dat zaterdag veilig genoeg. Een eerste auto ging vooruit om te controleren of de evacuatieroute vrij was en om te kijken of de boot voor de evacués er lag.
Tijdens die controlerit wordt het gebied gefilmd. Medewerkers van Proximities kijken live mee en besluiten onder andere op basis van die beelden of het veilig genoeg is om te evacueren.
Dat groene licht volgde bij Proximities afgelopen zaterdag voor de evacuatie van mensen uit havenstad Port Soedan. Een groep reed in auto’s naar de boot, die de groep buiten territoriale wateren bracht. Daar ontmoetten de (in dit geval niet-Nederlandse) evacués een internationaal schip, dat hen verder naar hun eindbestemming vervoerde.
Het bedrijf volgt zo’n daadwerkelijke evacuatie altijd met speciale locatietrackers. Zo kunnen de medewerkers precies zien waar de evacués zich bevinden.

Speciale plek en tijd voor start evacuatie
En de Nederlandse overheid dan, hoe pakte die het aan? Het ministerie van Buitenlandse Zaken was deze week vooral bezig met het evacueren van mensen uit de hoofdstad Khartoem. Die vlogen eerst naar Jordanië en van daaruit naar de rest van de wereld. Daarvoor stelden Nederlandse mariniers vanuit dat land een plan op.
Maar het ministerie van Buitenlandse Zaken kan niet veel informatie delen over de operatie. “Dat is om veiligheidsredenen en om de slagingskans van de operatie zo hoog mogelijk te houden”, zegt een woordvoerder.
Zondagochtend begon de evacuatieoperatie. Nederlanders kregen per mail of telefoon te horen dat ze op een bepaald tijdstip naar een speciale plek moesten komen. “Daarin stond ook welke spullen ze moesten meenemen”, vertelt de woordvoerder.
In de nacht van zondag op maandag vertrok het eerste C-130 Hercules-transportvliegtuig van Defensie. Inmiddels zijn ongeveer 150 Nederlanders geëvacueerd.
Wat is er aan de hand in Soedan?
In Soedan is een gewapende strijd op het hoogste politieke toneel aan de gang. Aan de ene kant heb je president en legerleider Abdel Fattah Al Burhan, en aan de andere kant vicepresident en generaal Mohamed Hamdan Dagalo, beter bekend als Hemedti. Burhan staat aan het hoofd van het officiële leger en Hemedti is de leider van de paramilitaire groepering Rapid Support Forces (RSF).
Paramilitairen zijn bewapende eenheden die losstaan van het officiële leger, maar wel dezelfde soort tactieken, training en wapens gebruiken. Door nieuwe leden te rekruteren, is de RSF de afgelopen jaren groter en sterker geworden. Naar schatting telt de groep nu ruim 100.000 paramilitairen. Het officiële leger van Soedan bestaat uit ongeveer net zo veel militairen.
Volgens wereldgezondheidsorganisatie WHO kwamen zeker 459 mensen door de gevechten om het leven en raakten meer dan 4.000 mensen gewond.

Ik ben van de technische afdeling van hitmarketing.nl