Defensie-expert Colijn over munitietekorten en het Pentagon-lek | Oorlog in Oekraïne
Defensie-expert Ko Colijn voorziet Nederlanders al bijna vijftig jaar van duiding bij gewapende conflicten. Voor NU.nl volgt hij de strijd in Oekraïne en geeft hij antwoord op onze (en jullie) vragen. Dit keer kijkt hij naar het Pentagon-lek en munitietekorten aan Oekraïense en Russische zijde.
Munitie, munitie, munitie. De tekorten werden zelfs aangestipt in de recent gelekte Pentagon-documenten. Laten we het een en ander verduidelijken.
Vooraf: de Russen geven zelf toe dat het winteroffensief om de Oekraïense burgers in de kou te zetten is mislukt. Die rakettenregen op Oekraïense energiecentrales startte in oktober 2022 en had op 1 april succesvol beëindigd moeten zijn. Moskou gebruikte in de eerste maanden veel precisieraketten, maar die werden schaars. Uiteindelijk werden zelfs ruwe luchtafweerraketten en ‘domme’ drones ingezet. Die vlogen vaak mis en het percentage geslaagde luchtafweer door Oekraïne steeg van 25 procent naar 75 procent. Dat resterende kwart veroorzaakte nog altijd veel ellende, maar onder de streep hadden de Russen steeds minder succes.
Uit het Pentagon-lek blijkt dat Rusland zelfs raketten van Egypte probeerde te kopen. Tevergeefs, volgens de VS. Dat schetst de nood aan Russische zijde.
Tegelijkertijd slonken de voorraden van Kyiv ook. Al rond de jaarwisseling dook het bericht op dat de Amerikanen ‘les gaven’ aan Oekraïense militairen om zuiniger met hun raketten om te gaan. Het mes sneed aan twee kanten: westerse landen konden het benodigde leveringstempo niet bijbenen, maar er werden minder Oekraïense raketten verspild en meer Russische projectielen onderschept.
Luchtafweer en artilleriegranaten
Als het over munitie gaat, moet je twee zaken uit elkaar houden.
- Het verbruik van luchtafweer om Russische bombardementen tegen te gaan.
- De talloze artilleriegranaten (van 155 millimeter) waarmee op het slagveld en in de loopgraven wordt gevochten.
Er is natuurlijk meer, maar laten we het grofweg daarop houden.
De eerste categorie lijkt het meest acute probleem. Volgens de gelekte documenten is Oekraïne eind mei door zijn luchtafweerraketten heen. Dan zouden de Russen in de lucht vrij spel krijgen (air supremacy), waarvan Oekraïense energie-infrastructuur en flats de dupe worden. Zeker als landen in het geheim drones en raketten aan Poetin leveren. Ik denk dat de Chinese president Xi Jinping dat niet durft, want China is dan volkomen ongeloofwaardig als zelfbenoemde bemiddelaar.
Landen als Noord-Korea en Iran zijn wel een optie als leverancier, en volgens de gelekte papieren is zelfs NAVO-partner Turkije in de markt. Maar voor de eerste twee landen staan dan ongetwijfeld sancties en Israëlisch/Amerikaanse sabotage op de agenda in het Westen.
Energiecentrales of woonflats beschermen?
Intussen zetten westerse landen alles op alles om Oekraïne te voorzien van deugdelijke luchtafweer. Russische raketten kunnen worden bestreden door ze in de lucht af te vangen of de lanceerinstallaties te vernietigen. Die eerste manier is nog niet zo eenvoudig. Oekraïne heeft pijnlijke keuzes moeten maken, die erop neerkomen dat de bescherming van energieknooppunten voorrang heeft boven die van flats in steden. Er was domweg te weinig luchtafweer.
Het Westen heeft daar rekening mee gehouden, maar – uit verontwaardiging over de Russische barbarij – ook haastig middelen geleverd die burgers kunnen beschermen. De Volkskrant berichtte deze week dat nu drie NAVO-landen Patriot-luchtafweerraketten hebben toegezegd. En vorig jaar werd bekend dat de Amerikaanse hoofdstad Washington met zes in plaats van zeven systemen verdergaat, omdat er eentje aan Zelensky wordt gegeven. Maar de Patriot vangt alleen snelle en hoogvliegende raketten en lost dus maar een deel van het probleem op.
Duitsland leverde medio oktober vorig jaar het eerste van vier IRIS-T-systemen. Oekraïne zegt daar goede ervaringen mee te hebben: de neergehaalde laagvliegende kruisraketten en helikopters lopen in de tientallen. Maar met vier systemen dek je natuurlijk niet het enorme Oekraïne, dus werden ook vijf Noorse/Amerikaanse NASAMS-systemen toegevoegd aan de leveringslijst. Nóg lager vliegende projectielen worden neergehaald door ‘kleine’ systemen zoals het Amerikaanse HAWK, het Italiaanse Aspide en het Franse Crotale. Bij elkaar gaat het om tientallen systemen.
Snelvuurkanon versus drones
Eind maart werd bekend dat de VS bekijkt of een soort snelvuurkanon voor schepen kan worden omgebouwd om Iraanse Shahed-drones automatisch neer te maaien vanaf een vrachtwagentrailer. Het Russische luchtgevaar kan ook op een dwaalspoor worden gezet met nepsignalen. Deze zogeheten Tin Shields zijn ook van Amerikaanse makelij.
Men denkt dat de Russen de komende maanden, dankzij eigen tekorten, hooguit twee tot drie grote bombardementen kunnen uitvoeren. Dat niet heel Oekraïne kan worden gedekt door de westerse systemen is dus draaglijk, al wordt dat niet rondgebazuind. Voor zover het hoofdstuk luchtafweer.
Koreaans cadeautje
Dan zijn er de tientallen berichten dat artilleriegevechten en het veel voorspelde Oekraïense lenteoffensief gevaar kunnen lopen door munitietekorten aan Oekraïense zijde. Dat is vooral een kortetermijnprobleem, dat men in de herfst van vorig jaar al zag aankomen.
De successen van Kyiv op het slagveld hadden het paradoxale gevolg dat de Oekraïense projectielen gemiddeld drie keer sneller opraakten dan het Westen ze kon aanvullen. Het productietekort wordt aangevuld, maar dat zal pas over een jaar merkbaar zijn. Tot die tijd moet er een beetje met de pet worden rondgegaan en worden zelfs landen zoals Pakistan en Jordanië gepolst om het gat te vullen.
Afgelopen week werd bekend dat Zuid-Korea 50.000 artilleriegranaten wil ‘lenen’ aan Polen, dat die spullen meteen doorgeeft aan Oekraïne. Die constructie bespaart Zuid-Korea de ‘schaamte van de partijdigheid’. Het is pijnlijk dat de gelekte Amerikaanse documenten vermelden dat de VS ook de Zuid-Koreaanse bondgenoot bespioneren, maar die rimpel wordt achter de schermen wel diplomatiek gladgestreken.
2:17Pentagon-lek is al belegen
Even over dat Pentagon-lek. Waarschijnlijk lekte de 21-jarige Jack Teixeira de papieren. Ze zijn relatief oud, want ze dateren uit januari 2023 en daarna is er veel gebeurd. De Amerikanen stelden in maart een beter plan op en stafchef Mark Milley vloog persoonlijk naar Duitsland om hooggeplaatste Oekraïners hierover te instrueren.
Ook valt de scepsis over de Oekraïense slagvaardigheid in de gelekte documenten best te rijmen met wat we al wisten. De Amerikanen vinden het Oekraïense voornemen om de Krim te heroveren onnodig en zelfs riskant. Als je kunt aantonen dat je de marinebasis Sebastopol in die regio ook op afstand onder de duim hebt, is dat in principe genoeg voor aan de onderhandelingstafel. En dat is een stuk minder kostbaar, in materieel en mensenlevens, dan daadwerkelijke herovering.
Enkele Oekraïners lijken dat standpunt nu ook te snappen. Afgelopen week sijpelden de eerste berichten door dat Oekraïne bereid is over de status van de Krim te onderhandelen met de Russen.
Terug naar de berichten over Oekraïense munitietekorten. Die kunnen op verschillende manieren worden uitgelegd. Ze zetten Oekraïne onder druk om haast te maken, maar dienen ook als aansporing voor het Westen om met meer wapens (bijvoorbeeld F-16’s) over de brug te komen. Het is nog te vroeg om er een definitieve uitleg aan te geven.
Ik ben van de technische afdeling van hitmarketing.nl